Phòng khám đa khoa hay chuyên khoa: Lựa chọn nào là tốt nhất trong thời đại kinh tế hiện nay?
Trong bối cảnh ngành y tế tư nhân tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, việc lựa chọn mô hình phòng khám đa khoa hay chuyên khoa đang trở thành bài toán chiến lược quan trọng đối với các bác sĩ hành nghề và nhà đầu tư y tế. Đây không chỉ là quyết định mang tính chuyên môn, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc vốn, rủi ro pháp lý, hiệu quả vận hành, và đặc biệt là tiềm năng sinh lợi trong dài hạn.
Mỗi mô hình đều có những ưu – nhược điểm riêng, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng và chiến lược phát triển phù hợp. Trong bài viết này, M&A Medical sẽ cùng bạn phân tích rõ ràng sự khác biệt giữa hai loại hình phòng khám theo khung pháp lý hiện hành, đồng thời đề xuất các chiến lược phát triển bền vững và hiệu quả trong năm 2025.
Tóm tắt nội dung
1. Định nghĩa phòng khám đa khoa và phòng khám chuyên khoa
Phòng khám đa khoa
Theo Luật Khám bệnh, Chữa bệnh năm 2023, phòng khám đa khoa là cơ sở khám chữa bệnh có từ 3 chuyên khoa trở lên, trong đó phải có ít nhất 2 trong 4 chuyên khoa: Nội, Ngoại, Sản, Nhi. Ngoài ra, phòng khám cần có các bộ phận cận lâm sàng như xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh, phòng cấp cứu và phòng tiểu phẫu (nếu thực hiện thủ thuật).
Điều kiện thành lập phòng khám đa khoa:
- Cơ sở vật chất: Các phòng khám đa khoa phải đáp ứng điều kiện về cơ sở vật chất theo quy định của Bộ Y tế:
- Phòng cấp cứu có diện tích tối thiểu 12m2.
- Phòng lưu người bệnh có diện tích tối thiểu 15m2, có tối thiểu từ 02 giường trở lên, nếu có từ 03 giường lưu trở lên thì diện tích phải đảm bảo tối thiểu 05m2 trên một giường bệnh.
- Các phòng khám chuyên khoa có diện tích tối thiểu 10m2.
- Trường hợp có thực hiện các kỹ thuật, thủ thuật thì ngoài phòng khám bệnh phải có thêm phòng để thực hiện kỹ thuật, thủ thuật có diện tích tối thiểu 10m2; nếu có thực hiện kỹ thuật vận động trị liệu thì phòng để thực hiện kỹ thuật, thủ thuật phải có diện tích tối thiểu 20m2.
- Có khu vực tiệt khuẩn để xử lý dụng cụ y tế sử dụng lại, trừ trường hợp không có dụng cụ phải tiệt khuẩn lại hoặc có hợp đồng với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh khác để tiệt khuẩn dụng cụ.
- Trường hợp thực hiện chế biến, bào chế thuốc cổ truyền thì phải đáp ứng tiêu chuẩn chế biến, bào chế thuốc cổ truyền theo quy định của Bộ trưởng Bộ y tế.
- Có hộp cấp cứu phản vệ và đủ thuốc cấp cứu chuyên khoa phù hợp với các chuyên khoa thuộc phạm vi chuyên môn của phòng khám.
- Nhân sự hành nghề: Mỗi bác sĩ hành nghề tại phòng khám đa khoa phải có chứng chỉ hành nghề hợp lệ cho các chuyên khoa liên quan.
- Giấy phép: Cần giấy phép hoạt động khám chữa bệnh từ Sở Y tế địa phương.
Phòng khám chuyên khoa
Phòng khám chuyên khoa là cơ sở khám chữa bệnh hoạt động có tối thiểu 1 chuyên khoa ví dụ: Phòng khám Răng Hàm Mặt, Phòng khám Da liễu, Phòng khám Y học cổ truyền … (Theo Luật Khám bệnh, Chữa bệnh 2023)
Điều kiện thành lập phòng khám chuyên khoa:
- Cơ sở vật chất: Các phòng khám chuyên khoa phải đáp ứng điều kiện về cơ sở vật chất theo quy định của Bộ Y tế:
- Phòng khám phải có nơi đón tiếp người bệnh, phòng khám bệnh có diện tích tối thiểu 10m2.
- Trường hợp có thực hiện các kỹ thuật, thủ thuật thì ngoài phòng khám bệnh phải có thêm phòng để thực hiện kỹ thuật, thủ thuật có diện tích tối thiểu 10m2; nếu có thực hiện kỹ thuật vận động trị liệu thì phòng để thực hiện kỹ thuật, thủ thuật phải có diện tích tối thiểu 20m2.
- Có khu vực tiệt khuẩn để xử lý dụng cụ y tế sử dụng lại, trừ trường hợp không có dụng cụ phải tiệt khuẩn lại hoặc có hợp đồng với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh khác để tiệt khuẩn dụng cụ.
- Có hộp cấp cứu phản vệ và đủ thuốc cấp cứu chuyên khoa phù hợp với các chuyên khoa thuộc phạm vi chuyên môn của phòng khám.
- Nhân sự y tế: Chỉ cần 01 bác sĩ có chứng chỉ hành nghề chuyên khoa phù hợp với lĩnh vực đăng ký.
- Giấy phép: Cần giấy phép hoạt động khám chữa bệnh từ Sở Y tế địa phương.
So sánh phòng khám đa khoa và chuyên khoa
Trước khi quyết định đầu tư mở phòng khám, nhà đầu tư và bác sĩ cần hiểu rõ sự khác biệt cốt lõi giữa mô hình phòng khám đa khoa và chuyên khoa – từ quy mô, chi phí, đến tiềm năng sinh lợi. Dưới đây là một số ưu nhược điểm mà các nhà đầu tư, bác sĩ cần nắm rõ trước khi quyết định mô hình phòng khám phù hợp:
Về chi phí đầu tư
Về mặt chi phí đầu tư, sự khác biệt giữa phòng khám đa khoa và phòng khám chuyên khoa là rất rõ ràng – cả về quy mô, cấu trúc vốn lẫn khả năng kiểm soát chi phí trong ngắn và dài hạn.
Phòng khám đa khoa: để mở phòng khám đa khoa đòi hỏi một lượng vốn đầu tư ban đầu rất lớn do phải có nhiều chuyên khoa cùng một lúc. Với phòng khám đa khoa, bạn cần phải có:
- Một mặt bằng đủ rộng để bố trí nhiều phòng khám, phòng chức năng, khu vực chờ và các khu vực phụ trợ.
- Đầu tư một lượng lớn trang thiết bị cho nhiều lĩnh vực khác nhau ngay từ đầu.
- Chấp nhận chi phí cố định hàng tháng cao, bao gồm chi phí mặt bằng, lương cho một bộ máy quản lý và nhân sự cồng kềnh.
Phòng khám chuyên khoa: cho phép nhà đầu tư triển khai theo từng giai đoạn, giúp chia nhỏ dòng vốn và giảm áp lực tài chính ban đầu.
- Bạn có thể bắt đầu với một chuyên khoa thế mạnh có khả năng thu hồi vốn nhanh, sau đó dùng lợi nhuận để tái đầu tư, mở rộng sang các chuyên khoa khác.
- Chi phí setup và vận hành cho từng đơn vị chuyên khoa độc lập thường nhỏ gọn và dễ kiểm soát hơn rất nhiều.
Về tiềm năng doanh thu và khả năng bán chéo dịch vụ
Phòng khám đa khoa:
-
Ưu điểm nổi bật nhất của phòng khám đa khoa chính là khả năng giữ chân bệnh nhân trong một hệ thống dịch vụ toàn diện (one-stop-shop). Ví dụ, một bệnh nhân đến khám nội tổng quát có thể ngay lập tức được chỉ định sang khoa xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh, phục hồi chức năng hoặc tư vấn chuyên khoa khác – tất cả đều được thực hiện ngay trong cùng một cơ sở.
Mô hình vận hành khép kín này giúp phòng khám tối đa hóa giá trị vòng đời khách hàng, từ đó tạo ra nguồn doanh thu ổn định và đa dạng, đồng thời giảm chi phí marketing nhờ tỷ lệ chuyển đổi nội bộ cao. Đây là lợi thế rõ rệt khi xây dựng chiến lược bán chéo (cross-sell) và tăng cường mức chi tiêu trung bình trên mỗi lượt bệnh nhân.
Phòng khám chuyên khoa:
-
Ngược lại, phòng khám chuyên khoa thường khai thác hiệu quả doanh thu nhờ sự tập trung nguồn lực vào các dịch vụ có biên lợi nhuận cao. Ví dụ, các phòng khám Răng – Hàm – Mặt, Da liễu hoặc thẩm mỹ nội khoa có thể xây dựng quy trình chuyên sâu, đào tạo nhân sự bài bản, đồng thời tối ưu hóa chiến lược marketing cho từng phân khúc khách hàng mục tiêu.
-
Nhờ sự chuyên môn hóa và định vị rõ ràng trên thị trường, mô hình này thường có doanh thu trên mỗi mét vuông sử dụng và trên mỗi bệnh nhân cao hơn, đặc biệt khi kết hợp với các gói dịch vụ cao cấp, thủ thuật chuyên sâu hoặc liệu trình chăm sóc dài hạn. Đây cũng là lý do khiến nhiều bác sĩ chuyên khoa lựa chọn phát triển thương hiệu cá nhân và phòng khám chuyên biệt thay vì chạy theo mô hình đa khoa phức tạp.
Phân tích rủi ro pháp lý và vận hành giữa hai mô hình
Bên cạnh chi phí đầu tư và tiềm năng doanh thu, rủi ro pháp lý và vận hành là yếu tố sống còn quyết định sự bền vững của một phòng khám. Việc lựa chọn mô hình nào không chỉ là chiến lược tài chính, mà còn là chiến lược quản trị rủi ro dài hạn.
Phòng khám đa khoa:
- Phòng khám đa khoa hoạt động dưới một pháp nhân thống nhất, nên chỉ cần một sai sót ở bất kỳ chuyên khoa nào (ví dụ: sự cố y khoa, vi phạm quảng cáo, sai phạm hành nghề…) cũng có thể kéo theo hậu quả pháp lý cho toàn bộ hệ thống. Thanh tra có thể tạm đình chỉ hoặc thu hồi giấy phép hoạt động của toàn bộ phòng khám, thay vì xử lý riêng một chuyên khoa.
- Không chỉ dừng lại ở khía cạnh pháp lý, rủi ro thương hiệu cũng là điểm yếu lớn của mô hình này. Trong thời đại truyền thông số, một vụ việc tiêu cực ở một chuyên khoa có thể lan truyền nhanh chóng và làm ảnh hưởng đến uy tín của toàn bộ cơ sở y tế, bất kể các khoa khác vẫn vận hành tốt.
Phòng khám chuyên khoa:
- Mô hình chuyên khoa độc lập cho phép tách riêng từng cơ sở thành một pháp nhân riêng biệt. Nếu có sự cố xảy ra ở một phòng khám (ví dụ: da liễu, răng hàm mặt…), tác động pháp lý và uy tín sẽ được khoanh vùng, không ảnh hưởng đến các cơ sở còn lại. Đây là giải pháp được nhiều nhà đầu tư ưa chuộng nhờ khả năng phân tán rủi ro hiệu quả, thay vì “đặt tất cả trứng vào một giỏ”.
Mô hình nào dễ quản lý và tối ưu trải nghiệm bệnh nhân hơn?
Sau khi phân tích các yếu tố về chi phí, pháp lý và vận hành, câu hỏi tiếp theo mà nhà đầu tư cần đặt ra là: Mô hình nào dễ quản lý hơn và mang lại trải nghiệm tốt nhất cho người bệnh?
Cấu trúc quản lý và tổ chức nhân sự
- Phòng khám đa khoa yêu cầu bộ máy quản lý tập trung và phân cấp, với các vị trí điều hành chung như Giám đốc, kế toán trưởng, trưởng phòng nhân sự… Cấu trúc tuy phức tạp nhưng đảm bảo sự đồng bộ trong ra quyết định và áp dụng chính sách toàn hệ thống.
- Mô hình nhiều phòng khám chuyên khoa độc lập cho phép từng đơn vị tự chủ, linh hoạt trong vận hành. Tuy nhiên, bài toán nằm ở quản lý chi phí chung (bảo vệ, vệ sinh, hạ tầng tòa nhà) và điều phối chiến lược toàn diện giữa các đơn vị khác nhau.
Vận hành và kiểm soát chất lượng
- Phòng khám đa khoa có lợi thế khi triển khai quy trình chuẩn hóa (SOP) và hệ thống kiểm soát chất lượng đồng bộ. Từ khâu tiếp đón đến xử lý hồ sơ và dịch vụ đều thống nhất, giúp nâng cao trải nghiệm bệnh nhân.
- Phòng khám chuyên khoa có thể tối ưu quy trình theo đặc thù chuyên môn. Tuy nhiên, điều này dẫn đến thiếu tính đồng nhất, đặc biệt nếu các đơn vị không chia sẻ chung hệ thống quản lý hoặc tiêu chuẩn chất lượng.
Trải nghiệm bệnh nhân và hành trình điều trị
- Phòng khám đa khoa tạo ra một hành trình liền mạch và thuận tiện cho người bệnh: đăng ký một lần, dùng chung hồ sơ bệnh án điện tử, kết quả cận lâm sàng được chia sẻ nội bộ, hỗ trợ hội chẩn tức thì.
- Mô hình nhiều chuyên khoa trong cùng tòa nhà chỉ mang lại sự tiện lợi về không gian. Trên thực tế, bệnh nhân vẫn có thể phải đăng ký, thanh toán riêng ở mỗi phòng khám và khó tiếp cận dịch vụ liên kết trọn gói nếu không có hệ thống quản lý đồng bộ.
Yêu cầu chuyên môn và kỹ thuật
- Phòng khám đa khoa bắt buộc có phòng cấp cứu, khoa xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh, kéo theo chi phí đầu tư lớn và tiêu chuẩn vận hành cao.
- Phòng khám chuyên khoa có thể tinh gọn bộ máy bằng cách liên kết với đơn vị cận lâm sàng bên ngoài hoặc thuê dịch vụ vận chuyển cấp cứu. Đây là giải pháp tiết kiệm chi phí nhưng đòi hỏi quy trình chuyển tuyến mượt mà để không làm gián đoạn trải nghiệm bệnh nhân.
Lời khuyên từ m&A Medical
Không có mô hình nào là “tốt nhất cho tất cả”, chỉ có mô hình phù hợp nhất với mục tiêu và năng lực của bạn. Để đưa ra lựa chọn đúng đắn, bạn cần tự trả lời 3 câu hỏi sau:
- Bạn chấp nhận rủi ro đến đâu? Nếu muốn phân tán rủi ro pháp lý, mô hình chuyên khoa độc lập là lựa chọn an toàn.
- Tầm nhìn của bạn là gì? Nếu hướng đến xây dựng thương hiệu y tế lớn, phòng khám đa khoa là nền tảng phù hợp.
- Năng lực quản lý của bạn ra sao? Nếu chưa sẵn sàng vận hành một hệ thống phức tạp, hãy bắt đầu tinh gọn với các phòng khám chuyên khoa.
Việc lựa chọn giữa phòng khám đa khoa và phòng khám chuyên khoa là bước đi chiến lược, ảnh hưởng lâu dài đến tài chính, pháp lý, nhân sự và thương hiệu. Hãy cân nhắc kỹ lưỡng trên cơ sở mục tiêu, nguồn lực và định hướng phát triển dài hạn của bạn.
Liên hệ M&A Medical – Đơn vị hàng đầu tại Việt Nam trong setup phòng khám & cơ sở y tế toàn diện: từ pháp chế đến vận hành.
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
CÔNG TY CỔ PHẦN PHÁP CHẾ Y TẾ M&A MEDICAL
- Website: mnamedical.vn
- Hotline/Zalo: 0838.265.246 hoặc 0328.825.884 hoặc 0987.803.780
- Fanpage: M&A Medical – Setup Phòng Khám Chuẩn Pháp Chế
- Địa chỉ văn phòng: số 7 ngõ 151B/88 Thái Hà – Đống Đa – Hà Nội
